Bugün 20 Ekim ‘’Uluslararası Peyzaj Günü’’. 25 yıl önce bugün yani 20 ekim 2000 tarihinde Avrupa Peyzaj Sözleşmesi kabul edilmiş ve sözleşme tüm ülkelere Floransa’da imzaya açılmıştır. Bugün hem AB ülkeleri hem de AB üyesi olmayan Türkiye’nin de dahil olduğu bazı ülkeler bu sözleşmeyi imzalayarak taraf olmuştur. Avrupa peyzaj Sözleşmesinin imzalandığı gün olan 20 ekim, 2017 tarihinden bu yana AB konsey kararıyla ‘’Uluslararsı Peyzaj Günü’’ olarak kutlanmaktadır.
Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin amacı taraf olan ülkelerin peyzajlarının (doğal veya yapay) planlanması, yönetilmesi, korunması, onarılması ve oluşturulmasını sağlamak, bunları geliştirmek ve peyzaj konuları hakkında iş birliğini organize etmektir. Sözleşme Avrupa’nın her yerinde peyzaj kalitesinin korunması ve artırılması için peyzajların yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası seviyede korunmasını, planlayıcı politikalar ve kurallar uygulanmasını sağlamak için kamuyu, kurumları, yerel ve bölgesel yöneticileri peyzajın önemini ve değerini tanımaya teşvik eder.
Sözleşme’de Avrupa peyzajları, Avrupa’nın ortak mirasının parçaları olarak görülmekte ve sözleşmeye taraf ülkeler peyzajları korumak, yönetmek ve planlamak için iş birliği yapma konusunda taahhütte bulunmaktadırlar. Tarafların genel taahhütleri, yasalarında peyzajları tanımak ve tanımlamak, peyzajın korunması, yönetilmesi ve planlanması amacıyla peyzaj politikaları oluşturmak ve uygulamak, kamuoyunun, yerel ve bölgesel yönetimlerin ve ilgili diğer tarafların katılımını sağlamak ve peyzaj politikasını diğer politikalarla entegre etmek olarak belirlenmiştir. Sözleşme’nin tarafları, Sözleşme kapsamındaki konularda bilinç düzeyinin arttırılması, yetiştirme ve eğitim, peyzajları tanımlama ve değerlendirme, peyzaj kalitesi hedeflerini tanımlama, peyzajı korumaya, yönetmeye ve planlamaya yönelik düzenlemeleri uygulamaya sokma konusunda da özel taahhütlerde bulunmuşlardır.
Sözleşme’nin Kapsamı: Doğal, kırsal, kentsel, yarı kentsel alanları, karayı, kıta içi suları, deniz alanlarını ve sulak alanları içerir. Özellikleriyle öne çıktıkları düşünülen peyzajlar kadar sıradan ya da bozulmuş peyzajları da kapsar. Sözleşme, Avrupa’da peyzajları bütün özellikleri ile ele alan ilk uluslararası antlaşmadır.
Uluslararası Peyzaj Gününün de amacı peyzajın önemini vurgulamak, doğal ve yapay peyzajların korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda toplumları bilinçlendirmektir. Uluslararası Peyzaj Günü peyzaj mimarları gibi uzmanların çalışmalarını tanıtmak/tanımak ve insanların doğayla uyumlu yaşam talep etmelerini sağlamak için bir fırsat sunar.
Bizler KTMMOB Peyzaj mimarları odası olarak Avrupa’da peyzajları bütün özellikleri ile ele alan ve Türkiye’nin de 2003 yılından bu yana taraf olduğu Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin bizim ülkemizde de uygulanmasını, bizim de sözleşmeye taraf olmamızı önemli ve gerekli görüyoruz.
Zira bir ülkenin en önemli varlıkları arasında doğal, kültürel ve tarihi değerler yer alır. Bu değerler ülke peyzajının bütününde önemli yer tutar, peyzajın karakteristiğini oluştururlar.
Yani Her Peyzajın Bir Karakteri Vardır, Her karakterin Bir Kimliği. Kimliği tanımlamadan, bu kimliği korumadan insanoğlunun sağlıklı varoluşundan söz etmek pek mümkün değildir.
Dr. Gülizar Eroğlu
Başkan
KTMMOB Peyzaj Mimarları Odası