Son birkaç haftadır ülke gündemini meşgul eden hayvancılık sektörünün mevcut kaotik durumundan kurtulabilmesi için Mühendis gözüyle önerilerimiz şunlardır;
1- Hayvancılık işletmelerinin en büyük girdi maliyeti % 70 oranla yemdir. Yem üretiminde ve satışında denge unsuru olması gereken ‘Binboğa Yem Kooperatifi’ maalesef yıllardır siyasilerin istihdam kapısı olmaktan kurtulamadığı için, Binboğa Yem Kooperatifinin yem üretim maliyetleri yüksektir. Bu nedenle hayvancılık işletmeleri yemi pahalıya almaktadır. Piyasadaki özel işletmeler ise, Binboğa Yem Kooperatifinin fiyatlarını takip etmektedirler. Binboğa yem Kooperatifi hammadde temini yaparken direk yurt dışından temin yerine, aracılardan hammadde temini yaptığı için maliyetleri ayrıca yükselmektedir. Buna göre hayvancılıkta yeniden denge unsuru sağlamak için Binboğa Yem Kooperatifinin siyasetten arındırılarak işin ehli liyakat sahibi yöneticiler tarafından yönetilmesi olmazsa olmazdır.
2- Fabrika yemlerinin içerdiği protein ve enerji değeri analizlerinin, rutin bir şekilde Hayvancılık Dairesi tarafından yapılarak haftalık olarak sebze ve meyve analizlerinde olduğu gibi kamuoyu ile paylaşılması önemlidir. Bununla beraber mevcut Yem Yasası’nın güncellenerek yürürlüğe girmesi gereklidir.
3- Koyunculuk yapan işletmelerin sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için, 1 litre koyun sütü bedeli olarak, 1 litre inek süt bedelinin en az 2,2 katı ücretin, koyun süt bedeli olarak üreticiye ödenmesi gerekir.
4- Küçükbaş hayvancılıkta yapılan desteklemelerin yanında, her işletmenin özelindeki ihtiyaçlara göre hibe programlarının düzenlenmesi elzemdir. Bununla birlikte hibe programlarındaki evrak kalabalığının azaltılarak, özellikle küçükbaş hayvancılıkta toplam hayvan varlığının %65’ini oluşturan 100 başa kadar anaç küçükbaş hayvanı bulunan işletmelere ayrıcalıklı olarak yatırım desteği verilmelidir.
5- Üreticilerin solar enerji kullanımı ile üretim maliyetleri aşağıya çekilebilecektir. Su imkânı bulunan hayvan üreticilerinin su kuyularına ve hayvancılık işletmelerine solar enerji sistemlerinin kurulabilmesi için hibe programlarının uygulanması gereklidir. Yenilenebilir Enerji Kurulu, solar enerji kurulumlarında hayvancılık ve tarım işletmelerine öncelikli olarak izin vermesi gereklidir. Yenilenebilir enerjide tarım için kota ayrılması şarttır. Maalesef yıllardır yenilenebilir enerji izinleri bankalara, kıyafet satan mağazalara, öğrenci yurtlarına v.b. üretim yapmayan, katma değer yaratmayan işlere verildi ve üreticiler yine mağdur olmuştur.
6- Hayvancılık işletmelerinin en büyük sorunlarından biri olan, elektrik ve su altyapı sorunlarının giderilmesi gerekir.
7- Kaymakamlıklar tarafından kiralanan hali araziler ve Devlet Emlak Dairesinin kiraladığı arazilerin sadece ve sadece hayvanlık yapan üreticilere kiralanması ve kira sözleşmelerinin en az iki yıllık olması gerekir. Sözleşmelerin en az iki yıl olması ile birlikte, üreticilere kiralanan bu arazilerde münavebenin zorunlu olarak yapılması şartı ile toprağın verimliliği artırılacak ve buna bağlı olarak verimli bir üretim yapılabilecektir.
8- Her geçen gün azalan tarımsal arazilerin amaç dışı kullanımını önlemek için acilen ‘Tarım Topraklarının Korunması’ ile ilgili yasal düzenleme yapılmadır. Toprak varsa bitkisel üretim yapılabilir ve toprak varsa et ve süt üretilebilir.
9- Kasap reyonlarında etin sınıflandırılmış olarak tüketiciye satılması gerekir. Mezbahanelerde kesilen inek, boğa, koyun, koç, keçi ve teke etlerinin kasap reyonlarında satılırken örneğin inek kıyması gibi sınıflandırılıp, buna göre fiyatı belirtilerek satışının yapılabilmesi için yasal bir düzenleme yapılması gereklidir.
10- Soruyorum; piyasada yeterli domates olmadığında ve domates ithal edildiğinde domates fiyatları düştü mü? Tüketicilerin uygun fiyata et tüketebilmesi bahanesi ile et ithalatı yapılacaksa, hayvancıların maliyetlerinin aşağıya çekilebilmesi için de, yurt dışında daha ucuz olan her türlü yem, yem hammaddesi ve samanın ithalatının da serbest kalması gereklidir. İsteyen üretici istediği kadar yem, yem hammaddesini ve samanı istediği kadar getirebilmelidir. Hayvancılıktaki mevcut sorunlar sondan başlayarak düzeltilemez. Sorunları çözebilmek için sorunların başlangıç noktasından başlayarak sorunlar giderilebilir.
Erkut ULUÇAM
Başkan
ZMO
